Głóg – superfood, którego jeszcze nie znaliście

Głóg to wyjątkowe drzewo, owiane tajemniczymi legendami i mitami, którego nie da się nie zauważyć. Wiosną pokrywa go morze pięknych, białych kwiatów, zaś jesienią z jego gałęzi zwisają kiście dorodnych, czerwonych owoców. Jak się okazuje, głóg to nie tylko urocza ozdoba łąk, parków i ulic. Jest także prawdziwą skarbnicą zdrowia. Jakie właściwości ma głóg i na co pomaga? Czy głóg obniża ciśnienie? Sprawdźmy to!

Spis treści:

1. Co to jest głóg?
2. Czary i magia z głogiem w roli głównej
3. Dlaczego głóg jest tak cenną rośliną?
4. Głóg – właściwości lecznicze
5. Głóg – zastosowanie w kuchni
6. Czy głóg wykazuje działanie uboczne?

Głóg – roślina, którą każdy zna, ale nie wszyscy doceniają

Głóg to malowniczy krzew lub niewielkie drzewko, którego wygląd z pewnością każdy kojarzy. Ma ciemnozielone, ząbkowane liście, które przypominają nieco kształtem listki pietruszki. Gałązki pokryte są ostrymi cierniami. Najbardziej charakterystyczne są jednak białe lub różowe kwiaty, z żółtymi pręcikami po środku i szkarłatnoczerwone, okrągłe owoce, które wiosną i jesienią zdobią pejzaże miast i wsi. Głóg należy do rodziny różowatych – jest blisko spokrewniony między innymi z różą, aronią, jeżyną czy poziomką. Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji, a na całym świecie znanych jest nawet tysiąc gatunków tej rośliny. Oprócz walorów ozdobnych, głóg ma wiele innych zastosowań. Cenne jest pozyskiwane z niego drewno, które jest bardzo twarde i wytrzymałe. Wykorzystuje się je do wyrobu narzędzi, trzonków czy lasek. Stanowi też bardzo dobry materiał opałowy – podczas spalania wytwarza wysoką temperaturę. Gałęzie, owoce, kora, liście i korzenie głogu są pełne barwnika, który wykorzystywany jest do rozmaitych celów. Co więcej, owoce, kwiaty, a nawet liście można spożywać – w formie naparów, nalewek czy przetworów, a nawet na surowo. Są nie tylko smaczne i intrygujące, ale też zdrowe!

Czary i magia z głogiem w roli głównej

Rośliny od zawsze przykuwały uwagę ludzi. Nie mając jeszcze narzędzi do dogłębnego ich przebadania, odkrywano ich właściwości lub przypisywano im nie do końca prawdziwe działanie. Niektóre rośliny stawały się wręcz symboliczne, a nawet zyskiwały aurę tajemniczości i magii. Głóg zdecydowanie był jedną z takich roślin. Wierzono, że ma wielką moc i siłę. Kolce, którymi pokryte są jego gałązki miały być ochroną przed demonami, czarownicami, strzygami i wampirami. Niemowlęta, aby ochronić przed działaniem uroków, kąpano w wywarze z liści i owoców rośliny. Głóg był też symbolem śmierci i miłości. Wierzono, że ma moc oddzielania świata żywych od świata zmarłych, dlatego sadzono go przy grobach, by zbłąkane dusze nie nachodziły ludzi po śmierci. Krzew głogu pojawił się w legendzie o Tristanie i Izoldzie – oplótł i połączył groby kochanków, stając się symbolem miłości silniejszej niż śmierć. Głóg był też symbolem nadziei, wierzono, że jest lekarstwem na złamane serce, a w Wielkiej Brytanii i Irlandii popularny jest przesąd, że wyrywanie i niszczenie krzewów głogu przynosi pecha. Głóg niejednokrotnie pojawiał się w starożytnej mitologii, a także w literaturze. Adam Mickiewicz wymieniał głóg wśród „dziatwy leśnej” w Panu Tadeuszu. Roślina pojawia się też w wierszach Marii Konopnickiej, Edmunda Wasilewskiego czy Leopolda Staffa. Ciekawostką są liczne ludowe nazwy głogu, niektóre z nich dziś brzmią naprawdę zabawnie, na przykład: kolidupa, bólimączka, diobli gruszki czy rajskie jabłka. Nazwy te odnosiły się do wyglądu owoców, „mącznej” struktury miąższu i obecności długich, wystających kolców na gałązkach.

Dlaczego głóg jest tak cenną rośliną?

Owoce, kwiaty i liście głogu mają zbliżony do siebie skład chemiczny, dlatego wykazują podobne właściwości. Kryje się w nich prawdziwa skarbnica cennych substancji organicznych i minerałów. Są bogate w zdrowe węglowodany, błonnik, białko i kwasy organiczne. Wśród najważniejszych minerałów wymienia się między innymi: wapń, fosfor, potas, magnez i sód oraz w mniejszych ilościach: chrom i żelazo. Głóg bogaty jest też w witaminę C. Najważniejsze jednak są polifenole i flawonoidy, które wspierają organizm w walce z wolnymi rodnikami i skutkami stresu oksydacyjnego. Wiemy już, co się w nim znajduje, a na co dobry jest głóg?

Głóg – właściwości i zastosowanie

Głóg to roślina niezwykła – nie tylko pod względem symbolicznym i magicznym. Jak dowiodły liczne badania naukowe, głóg rzeczywiście wykazuje wiele cennych właściwości. Korzystnie wspiera pracę układu sercowo-naczyniowego, obniżając ciśnienie krwi. Nie bez przyczyny ekstrakt z głogu jest częstym składnikiem preparatów na obniżenie ciśnienia. Zawarte w nim związki przyczyniają się również do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi i wykazują działanie antyoksydacyjne. Głóg wykazuje też działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej głóg uchodzi za remedium na niestrawność i inne dolegliwości związane z układem trawiennym. Owoce głogu są pożywne i sycące. Istnieją doniesienia, że owoce głogu, które pozostają na gałązkach w trakcie zimy, mogły ratować ludzi przed śmiercią głodową.

Jak wykorzystać głóg? Herbata a może nalewka?

Głóg znajduje szerokie zastosowanie w kuchni – nie tylko ze względu na swoje cenne właściwości, ale też z uwagi na wyjątkowe walory smakowo-zapachowe. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, spożywać można zarówno owoce, kwiaty, jak i liście głogu. Ciemnozielone, postrzępione listki można dodawać na przykład do sałatek. Na bazie wysuszonych liści i kwiatów można przygotować również aromatyczny napar. Taka ziołowa herbatka z głogu może być dość gorzka w smaku i nieprzyjemna do picia, dlatego warto osłodzić ją odrobiną miodu. Owoce głogu mają przyjemny, słodkawy smak. Przypominają nieco owoce dzikiej róży lub jarzębiny. Suszone owoce można dodać do naparu z ziół, herbaty czy yerba mate, tak samo jak kwiaty i liście. Z surowych owoców można natomiast zrobić przetwory – dżemy, przeciery i galaretki, przyrządzić nalewkę, a nawet wino. Można też wycisnąć z nich świeży i bardzo zdrowy sok.

Czy głóg wykazuje działanie uboczne?

Literatura naukowa nie wskazuje żadnych poważnych skutków ubocznych głogu, jednak warto kierować się prostą zasadą – co za dużo, to niezdrowo. Spożycie zbyt dużej ilości naparu z kwiatów i liści głogu czy konfitury z jego owoców może poskutkować niestrawnością. Badania wykazały też, że nadmierne spożycie herbaty i preparatów z głogu może powodować zawroty i ból głowy, senność i kołatanie serca. W związku z działaniem rośliny na układ krwionośny, osoby cierpiące na choroby serca i nadciśnienie tętnicze powinny podejść do tego tematu z dozą ostrożności i skonsultować się najpierw ze swoim lekarzem.

Yerba mate z dodatkiem głogu

Suszone kwiaty lub liście głogu można dodać do herbaty lub yerba mate – wprowadzą intrygujące nuty do każdej kompozycji. Jak się okazuje, głóg dobrze łączy się z charakterystycznym, intensywnym i gorzkim ostrokrzewem paragwajskim, a szczególnie dobrze wypada w ziołowych i ziołowo-owocowych kompozycjach. W naszym sklepie znajdziesz kilka gotowych wariacji z dodatkiem tej niezwykłej rośliny. Szczególnie polecamy „piwne” yerby od Verde Mate Green – IPA i Radler, w których, główną rolę odgrywa chmiel, a subtelny głóg podkreśla jego przyjemną goryczkę. Szczególnie ciekawą kompozycję stanowi paragwajska Guarani Wild Jungle, w której kwiaty głogu towarzyszą takim dodatkom jak jarzębina, ginkgo biloba, owoce dzikiej róży czy ziarna ostropestu. Z kolei w wariacjach Yaguar Kiwi i Verde Mate Green Ananas kwiat głogu stanowi przyjemne tło dla owocowych smaków. Polecamy spróbować każdej z tych propozycji!

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Głóg, Crataegus.
2. Q. Chang, Z. Zuo, F. Harrison, M. S. S. Chow, Hawthorn, Journal of Clinical Pharmacology, 2002.
3. S. Dahmer, E. Scott, Health Effects of Hawthorn, American Family Physician, 2010.
4. B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska, Potencjał prozdrowotny owoców i kwiatów głogu, Energia, 2016.
5. R. Karczmarczuk, Ponad tysiąc gatunków głogu?!, Wszechświat, 2011.
6. Ł. Łuczaj, K. Oklejewicz, K. A. Nowak, A. Pirożnikow, Ludowe nazwy głogów (Crataegus) i róż (Rosa) w Polsce od końca XIX w. do czasów obecnych, Rocznik Dendrologiczny, 2008.