Guarana – owocowa koleżanka yerba mate

Są piękne, smaczne, legendarne, dają mocnego kopa i pochodzą z Ameryki Południowej. Guarana i yerba mate to dwie cudowne rośliny. A romans ostrokrzewu z owocem daje smak jeszcze piękniejszy i jeszcze mocniejsze pobudzenie. Wiele marek yerba mate ma w swojej ofercie kompozycje z guaraną. Ze względu na działanie, są one rozchwytywane i coraz popularniejsze. Poznajmy więc dokładniej towarzyszkę ostrokrzewu.

Spis treści:

1. Guarana - co to jest?
2. Guarana. Jak wygląda?
3. Legenda o powstaniu guarany
4. Guarana na pobudzenie. Co się w niej znajduje?
5. Jak działa guarana?
6. Jak smakuje guarana i gdzie znajduje zastosowanie?
7. Skutki uboczne guarany
8. Najlepsze yerba mate z guaraną

Co to jest guarana?

A na imię jej było… Paulinia!!! Paulinia guarana zwana jest inaczej ciernioplątem lub osmętą. Nie dziwimy się, że najpowszechniejsza jest nazwa najlepiej brzmiąca. Roślina naturalnie występuje w Brazylii, w dorzeczu Amazonki i Rio Pará. Jej właściwości odkryli zamieszkujący te tereny setki lat temu Indianie z plemienia Sateré-Maué. Nazwali ją warana, co w ich języku oznaczało dosłownie „owoc jak ludzkie oczy”. Owoce rośliny rzeczywiście wyglądem przypominają oczy. Później plemię Indian Guarani przyrządzało ze startych na drobny proszek nasion, wydobytych z owoców gorzkawo-kwaśny i mocno pobudzający napój. Waranę nazwali swoim własnym słowem „guara-ná”. Właśnie stąd wzięła się znana nam dzisiaj nazwa przyrządzanego z nasion napoju, jak i całej rośliny - guarana. Tak jest! Guarana to kolejny dar indiańskiego plemienia, tak jak yerba i stewia. Guarana dawała Indianom siłę i zdrowie. Ponoć była nawet plemienną walutą. Jest niezwykle cenna również dziś!

Guarana. Jak wygląda?

A jak ona wygląda? Paulinia guarana jest wysoka, a raczej długa - osiąga nawet 10 metrów. Nie pnie się do góry, raczej owija się wokół innych drzew lub kładzie na ziemi. Ma długie, owalne liście, o ząbkowanych brzegach. Jej białe, gęsto skupione kwiaty są drobne i intensywnie pachnące, ale najpiękniejsze, najwspanialsze i najcenniejsze są jej owoce. Są wielkości winogrona i tak jak one rosną w skupiskach. Mają jaskrawy, pomarańczowo-czerwony kolor. Otwierają się, ukazując białe wnętrze i brązowe nasionko. Oglądając owoce guarany można mieć wrażenie, że obserwuje nas tuzin roślinnych, brązowych oczu z czerwonymi powiekami. A jakie guarana ma działanie? O tym w dalszej części tekstu…

Legenda o powstaniu guarany

...ale najpierw trochę fantastyki. Wiele ważnych wydarzeń i odkryć rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej przypisywali magicznym siłom i nadprzyrodzonym, boskim mocom. W kulturze plemiennej guarana była uważana za roślinę magiczną. Stosowano ją jako pobudzenie lub lek na wiele dolegliwości. Nazywana była „darem od boga” lub „eliksirem młodości”. Otwarte owoce, wyglądające jak ślepia obserwujące ludzi z zarośli, rozbudzały również wyobraźnię Indian. Według legendy guarana wyrosła z ciała młodzieńca, uduszonego przez węża, w którego wcielił się zły bóg. Młodzieniec był uwielbiany przez wszystkich mieszkańców wioski. Miał dobre serce, był uczynny, najsilniejszy i najlepiej ze wszystkich Indian władał łukiem. Niektóre wersje legendy podają nawet, że chłopiec miał magiczne zdolności - potrafił rozmawiać ze zwierzętami i miał moc uzdrawiania. Pewnego dnia, w lesie, z dala od wioski, młodzieńca zaatakował zły demon Jurupari, który przybrał postać węża. Chłopiec zmarł, co bardzo wszystkich zmartwiło. Gdy mieszkańcy plemienia pogrążyli się w żałobie i z żalem opłakiwali śmierć chłopca, wśród nich pojawił się dobry bóg Tupã. Indianie, za jego namową, zakopali oczy zmarłego młodzieńca głęboko w ziemi. Nazajutrz, w tym miejscu wyrosła nieznana dotąd rdzennym ludom roślina - guarana, której owoce przypominały ludzkie oczy. Guarana dała Indianom siłę, energię i towarzyszyła im przez wieki.

Guarana na pobudzenie. Co się w niej znajduje?

Do dziś eksperci spierają się, czym tak naprawdę pobudza nas guarana. A kopa daje naprawdę porządnego. Jakie guarana ma działanie i skąd ono się bierze? Jedni mówią, że siła i energia, jakie w niej drzemią, to efekt trzykrotnie większej dawki kofeiny niż w zwykłej kawie. Inni uważają, że to czterokrotnie większa dawka. Jeszcze inni uważają, że w guaranie jest guaranina, w herbacie teina, a w yerba mate mateina i każda z tych substancji ma zupełnie inną budowę chemiczną, tak więc powinny być uznawane za osobny składnik i nie powinny być utożsamiane z kofeiną. Prawda jest taka, że „mateina”, „teina” czy „guaranina” to określenia wymyślone w celach marketingowych i zarówno w kawie, herbacie, yerbie i guaranie znajduje się dokładnie ta sama kofeina. Owoc guarany zawiera również mnóstwo substancji wspomagających — adeninę i cholinę. W składzie owoców znajdują się katechiny, polifenole, hipoksantyna, saponiny, teofilina, teobromina, skrobia oraz olejki eteryczne. W nasionach z kolei zawarte jest około 11 % tłuszczu, błonnik i białko. Guarana to bogaty w wartości odżywcze superfood.

Jak działa guarana? Właściwości zdrowotne

Czy guarana jest zdrowa? Oczywiście! Najbardziej doceniana jest ze względu na pobudzające działanie - pobudza na długo i nie uzależnia. Badania naukowe wskazały, że oprócz działania pobudzającego, guarana może stymulować układ nerwowy, wpływać na zdolności poznawcze i poprawiać nastrój. Może też redukować zmęczenie, wspierać koncentrację i pamięć oraz wzmacniać odporność. Przypisuje się jej właściwości przeciwutleniające, przeciwzakrzepowe, moczopędne, a nawet afrodyzjakalne, choć to ostatnie działanie nie zostało udowodnione naukowo. Niektórzy uważają, że guarana, dzięki pozytywnemu działaniu na przemianę materii, może wspomóc proces spalania tkanki tłuszczowej, a co za tym idzie - pomaga w walce o szczupłą sylwetkę. Badania wskazują, że jest potencjalną alternatywą dla zwalczania zmęczenia fizycznego i emocjonalnego u osób chorujących na raka.

Jak smakuje guarana i gdzie znajduje zastosowanie?

Owoce guarany są gorzko-kwaśne w smaku. Ciekawy i orzeźwiający smak zachęca do spróbowania. Najczęściej guaranę można kupić w aptekach lub sklepach zielarskich, w sproszkowanej formie. Można przyrządzić z niej dodający energii napar, zalewając proszek wodą. Można też dodać ją do naparu - ziół, yerby czy herbaty albo do jogurtu. W ten sposób wzmocni ich działanie pobudzające. Guarana jest także szeroko stosowana w produkcji naturalnych napojów energetycznych, jak i popularnych energy drinków. Można ją kupić w formie tabletek - suplementów diety. Używana jest także jako dodatek smakowy do różnych dań, preparatów odchudzających czy odżywek dla sportowców. Produkuje się nawet piwo guaranowe z dodatkiem tego owocu. Stosowana jest nie tylko w artykułach spożywczych, ale także w kosmetyce. Ekstrakt z owoców guarany działa ujędrniająco, dzięki czemu znajduje zastosowanie w kosmetykach mających za zadanie zwalczanie cellulitu i wyszczuplanie sylwetki. Doceniane są także właściwości przeciwzmarszczkowe i antybakteryjne guarany. To roślina-cud!

Czy guarana ma skutki uboczne?

Skoro guarana jest tak cudowna, to czy istnieją jakieś przeciwwskazania do jej stosowania? Ze względu na zawartą w niej kofeinę i pobudzające działanie, nie powinny stosować jej kobiety w ciąży, młode mamy karmiące piersią i małe dzieci. Nie powinno się też spożywać guarany przed snem. Nadmierne spożycie kofeiny może spowodować rozdrażnienie, ból głowy, a także przyczynić się do bezsenności i problemów żołądkowych. Maksymalna dzienna dawka guarany wynosi około 50-75 miligramów. Czy guarana podnosi ciśnienie? Tak, podobnie jak kawa czy yerba mate. Jest to bardzo delikatne działanie i jeśli guaranę, tak jak i inne źródła kofeiny przyjmuje się z rozwagą, to stosowanie jej nie prowadzi do nadciśnienia. Jednak osoby, które cierpią na nadciśnienie lub zmagają się z chorobami serca, powinny najpierw skonsultować stosowanie guarany z lekarzem.

Najlepsze yerba mate z guaraną

Ostrokrzew paragwajski, ze względu na swój ziołowy charakter, perfekcyjnie łączy się z dodatkami - ziołami, owocami czy aromatami. Szczególnie udane są połączenia mocno kontrastujące ze sobą. Yerba mate łączy się z kwaśno-gorzką guaraną doskonale! A jakie właściwości ma takie połączenie? Yerba mate pobudza sama w sobie, ale z dodatkiem guarany to pobudzenie jest jeszcze mocniejsze. Producenci yerba mate często tworzą smakowe kompozycje z dodatkiem guarany, dedykując je osobom, które poszukują szczególnie mocnego pobudzenia. Informatykom, kierowcom, uczniom i studentom - osobom, które przez dłuższy czas muszą wysilać swój umysł i być w pełni skoncentrowane. Kompozycje yerba mate z guaraną dostępne są również w naszym sklepie. Początkującym yerbowiczom polecamy brazylijską, zieloną yerba mate od Verde Mate Green - Energia Guarana. Nieco bardziej wtajemniczeni w świat yerby z pewnością docenią propozycję brazylijskiej marki, w argentyńskim stylu - Yaguar Energia Guarana. Koneserom intensywnej, dymnej yerby polecamy paragwajską Guarani Energia lub Guarani Energia Caffeine+, z podwójną dawką guarany. Najodważniejszym i najbardziej wymagającym polecamy jedną z najmocniej pobudzających yerba mate na rynku, czyli paragwajską El Fuego Energia Guarana. Gorąco zachęcamy do przetestowania pobudzających kompozycji yerba mate z dodatkiem guarany!

Źródła grafik wykorzystanych w tekście: autor Anita Fortis, licencja Attribution-ShareAlike 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0):

• Zdjęcie nr 1
• Zdjęcie nr 2

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Paulinia guarana, Guarana.
2. F.C. Schimpl i inni, Guarana: Revisiting a highly caffeinated plant from the Amazon, Journal of Ethnopharmacology, Vol. 150, Issue 1, październik 2013, s. 14-31. Dostęp
3. W. Drobnikowska, Guarana – indiańskie „oko” do zadań specjalnych, dietetycy.org, lipiec 2020.