Trawa cytrynowa. Niepozorna roślinka z Azji o obłędnym aromacie
Trawa cytrynowa to niepozorna roślinka, która łączy w sobie obłędny, cytrynowy aromat, zdumiewające walory zdrowotne oraz niezliczone możliwości zastosowania. To prawdziwy skarb natury! Choć u nas nie cieszy się tak wielką popularnością, mieszkańcy Azji oszaleli na jej punkcie. W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się temu, jak wielka moc drzemie w zielonych listkach i łodyżkach trawy cytrynowej, a także odkryjemy, co w trawie piszczy!
Spis treści:
- Jak wygląda trawa cytrynowa?
- Co w trawie piszczy? Palczatka – źródło witamin, minerałów i nie tylko
- Trawa cytrynowa – bezkonkurencyjny dodatek w kuchni. Gdzie jeszcze znajduje zastosowanie?
- Czy stosowanie trawy cytrynowej może szkodzić zdrowiu?
- Trawa cytrynowa na własnym parapecie lub w ogródku
- Zgrany duet: trawa cytrynowa i yerba mate
Jak wygląda trawa cytrynowa?
Trawa cytrynowa, a tak właściwie, oficjalnie Cymbopogon citratus, nazywana jest także palczatką lub jeszcze ładniej – cytronellą. To rodzaj tropikalnej trawy, która na tle tysięcy innych gatunków wyróżnia się niesamowitym, obłędnie cytrynowym aromatem. Oryginalnie pochodzi z południowo-wschodniej Azji, ale obecnie uprawia się ją także w Afryce Środkowej, Ameryce Południowej i w Stanach Zjednoczonych. Cytronella rośnie na 2 metry i ma twarde, długie liście, przypominające kłosy, o ostrych brzegach, które tworzą gęste kępy. Jest jadalna – można spożywać ją zarówno w surowej formie, jak i w postaci suszonej przyprawy. W smaku przypomina sok z cytryny, ale pozbawiony kwaśnej nuty. Intensywny aromat i smak to nie jedyne zalety trawy cytrynowej. Co jeszcze się w niej kryje?
Co w trawie piszczy? Palczatka – źródło witamin, minerałów i nie tylko
Charakterystyczny smak i aromat trawy cytrynowej to zasługa olejku eterycznego – lemongrasowego, który jest bogaty w cytral i mircen. W surowej formie palczatka dostarcza wielu cennych wartości odżywczych, a także witaminy (C, A, i B: tiamina, ryboflawina, niacyna) oraz minerały: wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód i cynk. Trawa cytrynowa jest także źródłem kwasu foliowego, antyoksydantów, flawonoidów i związków fenolowych, jak luteolina, glikozydy, kwercetyna, kemferol, elemicyna, katechol, kwas chlorogenowy i kwas kawowy. Bogaty w liczne bioaktywne elementy skład chemiczny trawy cytrynowej wpływa na liczne właściwości, jakie wykazuje. Jest to więc nie tylko smaczny i pięknie pachnący dodatek w kuchni, ale także cenny składnik, który warto włączyć do swojej diety!
Trawa cytrynowa – bezkonkurencyjny dodatek w kuchni. Gdzie jeszcze znajduje zastosowanie?
To oczywiste, że tak nieziemsko aromatyczna i smakowita roślina, jaką jest trawa cytrynowa, znalazła swoje miejsce w kuchni. W krajach azjatyckich, skąd pochodzi, wykorzystywana jest w wielu przepisach: w daniach, napojach, a nawet w wypiekach i słodyczach. To na wskroś orientalny składnik potraw, którym zainteresować powinni się wszyscy miłośnicy kuchni w azjatyckim stylu. Wykorzystuje się ją zarówno jak przyprawę (wysuszone i rozdrobnione liście) oraz w surowej formie – białe, miękkie bulwy trawy cytrynowej. Do czego pasuje? Przyjemny, cytrynowo-imbirowy smak doskonale komponuje się z mleczkiem kokosowym i chilli, pasuje także do mięsa: kurczaka, wieprzowiny i owoców morza oraz do ryżu i warzyw. Jest wspaniałym uzupełnieniem ostrych potraw – curry, zup, sosów i wielu, wielu innych. Trawę cytrynową dodaje się także do napojów i drinków. Można przygotować z niej aromatyczny napar lub skomponować z herbatą i innymi ziołami. Szczególnie dobrze łączy się ze smakiem zielonej i czarnej herbaty oraz z yerba mate, a także z ziołami: miętą, rumiankiem, pokrzywą i lawendą. Napar z trawy cytrynowej lub z jej dodatkiem warto uzupełnić plasterkiem świeżego imbiru. Dla smaku można także osłodzić miodem. W tym miejscu warto wspomnieć o słynnym, peruwiańskim, gazowanym napoju Inca Kola, którego głównym składnikiem jest właśnie trawa cytrynowa. Napój jest tak bardzo popularny wśród Peruwiańczyków, że wyparł z rynku nawet najsłynniejszą na świecie coca-colę.
Trawa cytrynowa – do czego jeszcze można ją wykorzystać?
Trawa cytrynowa, poza oryginalnym aromatem i smakiem, ma wiele właściwości, które sprawiły, że znalazła zastosowanie także poza kuchnią. Intensywnie pachnący olejek eteryczny wykorzystywany jest w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Dodaje się go do perfum, aromatyzowanych mgiełek, płynów do kąpieli czy balsamów. Warto także wykorzystać go w aromaterapii – dodając do kąpieli lub aromaterapeutycznego kominka. Piękny, cytrynowy zapach pomaga odprężyć się i poprawia nastrój. Co ciekawe, tak jak przyjemny, cytrynowy zapach bardzo pasuje ludziom, a także wabi miododajne pszczoły, tak bardzo nie lubią go pozostałe owady, dlatego olejek pozyskiwany z trawy cytrynowej znalazł zastosowanie w produkcji środków odstraszających. Cenne właściwości palczatki doceniono również w medycynie ludowej. Wykorzystywano ją między innymi do łagodzenia objawów przeziębienia, jako środek poprawiający pracę układu pokarmowego i do regulowania menstruacji. Uważa się, że trawa cytrynowa może wspierać detoksykację organizmu, pomaga w zrelaksowaniu się, dzięki czemu ułatwia zasypianie, działa przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, eliminuje nieprzyjemne zapachy, a także może poprawić kondycję skóry. Niektóre z tych właściwości rzeczywiście znalazły swoje potwierdzenie w przeprowadzonych badaniach naukowych.
Czy stosowanie trawy cytrynowej może szkodzić zdrowiu? Przeciwwskazania
Trawa cytrynowa stosowana w niewielkich ilościach w kuchni, jako dodatek do potraw i aromatyczna przyprawa, na ogół nie szkodzi zdrowiu i nie wykazuje żadnych skutków ubocznych. Są jednak pewne kwestie, na które warto zwrócić uwagę. Przede wszystkim, palczatka należy do gatunku traw i tak jak inne trawy, może uczulać. Z tego względu szczególną ostrożność powinni zachować alergicy, a w razie zauważenia objawów alergii – natychmiast skonsultować się z lekarzem. W źródłach naukowych podaje się także, że ostrożne w stosowaniu trawy cytrynowej, a zwłaszcza w formie skoncentrowanego olejku, powinny być kobiety w ciąży i karmiące mamy.
Trawa cytrynowa na własnym parapecie lub w ogródku
Choć trawa cytrynowa rośnie dziko i uprawiana jest w ciepłych, tropikalnych krajach Azji, Afryki i Ameryki, można z powodzeniem wyhodować ją we własnym domu, w naszych, znacznie chłodniejszych, europejskich warunkach. Trzeba jednak pamiętać, że cytronella nie lubi mrozu – w niskiej temperaturze, około 0 °C jej liście po prostu usychają. Można uprawiać ją w ogródku, jako roślinę jednoroczną i sadzić od nowa, co roku, późną wiosną. Chcąc przezimować ją do następnego roku, można przesadzić roślinę do doniczki pod koniec lata i przenieść na zimę do pomieszczenia, gdzie będzie schroniona przed przymrozkami. Trawę cytrynową można także po prostu hodować w domu. Uprawa w doniczce, na parapecie, jest znacznie łatwiejsza niż w ogródku. Latem doniczkę można wystawić na ciepłe promienie słońca – na balkon, taras czy do ogródka, a zimą ustawić ją w jasnym pomieszczeniu, gdzie temperatura nie będzie niższa niż 5 °C.
Zgrany duet: trawa cytrynowa i yerba mate
Gorzko-cierpki, trawiasty ostrokrzew z cytrusową nutą to najbardziej klasyczne połączenie wśród smakowych yerba mate. Zazwyczaj w składzie tego typu kompozycji znajdujemy skórkę cytryny lub aromat cytrynowy, ale często pojawia się także trawa cytrynowa. Jej dodatek doskonale wzmacnia cytrusowy posmak i podkreśla wyrazisty charakter yerba mate. W ofercie naszego sklepu znajdziecie klasyczne, cytrynowe smaki yerba mate z dodatkiem palczatki, jak: brazylijska, zielona Verde Mate Green Limón czy intensywna, paragwajska Guarani Menta Limon, w której nucie cytryny towarzyszy orzeźwiający, miętowy akcent. Trawa cytrynowa bardzo dobrze łączy się także z innymi dodatkami – rozmaitymi ziołami i owocami. Najlepsze przykłady z jej dodatkiem to: ziołowa Barao De Cotegipe Export Compuesta w urugwajskim stylu lub gruszkowa Yaguar Pera. Jeśli zaś chcecie sami poeksperymentować ze smakiem yerba mate, dodając trawę cytrynową w różnych proporcjach i w konfiguracjach z innymi dodatkami, polecamy zajrzeć do oferty marki Vivarini. Wśród wielu produktów jakie oferuje, znajdziecie między innymi trawę cytrynową w wersji ekologicznej i konwencjonalnej.
Trawa cytrynowa to niezwykły prezent od natury. Warto dać się skusić jej urokowi i włączyć ją do swojej diety. Nie musicie być fanami orientalnej kuchni. Wystarczy, że dodacie szczyptę cytronelli do swojego zestawu przypraw, zrelaksujecie się z porcją yerba mate z jej dodatkiem czy odprężycie podczas aromatycznej kąpieli. Trawa cytrynowa ma wiele do zaoferowania!
Źródła informacji:
- Wikipedia: Palczatka cytrynowa.
- P. P. Joy, B. P. Skaria, S. Mathew, G. Mathew, A. Joseph, P. P. Sreevidya, Lemongrass, Indian Journal of Arecanut Spices and Medicinal Plants, 2006.
- M. Negdeve, Lemongrass: Top Benefits, Uses, & Side Effects, organicfacts.net, 2021.
Autor:
Marcin (CZŁOWIEK OD WSZYSTKIEGO)
Marcin to najdziwniejszy typ w naszym PoYerbanym teamie. Twierdzi, że nie lubi yerba mate i sami zastanawiamy się, jak do nas trafił, ale ostatnio przyłapaliśmy go jak ukradkiem popijał Verde Mate na magazynie i najwyraźniej mu posmakowało. Czasem pisze o yerbie (jak go zmusimy), ale zdecydowanie czuje się jak ryba w wodzie we wszystkich innych tematach – od herbaty i kawy po ciekawostki związane ze zdrowym stylem życia.