Skrzyp polny – ta roślina w 7 dni zmieni Twoje życie!

Skrzyp polny dobrze znany nam jest z łąk i ogrodów. To jedna z najstarszych roślin, które porastają naszą planetę. Choć dziś skrzypy osiągają niewielkie rozmiary, to ponad 300 milionów lat temu były wysokimi na 30 metrów drzewami. To także jedna z najbardziej niedocenionych roślin. Przez wielu skrzyp uważany jest za chwast, ale w rzeczywistości jest źródłem wielu cennych składników. Jakie dokładnie skrzyp polny ma właściwości? Przyjrzyjmy się uważnie tej niezwykłej roślinie.

Spis treści:

1. Niepozorny chwast o wielu obliczach
2. Źródło „pierwiastka życia” i nie tylko…
3. Skrzyp polny – właściwości lecznicze
4. Jak stosować skrzyp polny?
5. Czy stosowanie skrzypu polnego ma jakieś przeciwwskazania?

Niepozorny chwast o wielu obliczach

Dziś w głównej mierze polegamy na sztucznych środkach poprawiających funkcjonowanie naszego organizmu – suplementach diety w postaci tabletek, lekach badanych wzdłuż i wszerz w laboratoriach, kosmetykach pełnych chemicznych dodatków. Setki lat temu tak nie było. Nasze prababcie i praprababcie korzystały z tego, co daje nam matka natura. Wykorzystywały zioła rosnące dziko w ogrodach i na łąkach, doskonale wiedząc, na co pomaga każde z nich. Jedną z takich roślin, która dziś została trochę zapomniana i obecnie zyskała wręcz miano uciążliwego chwastu, jest skrzyp polny (łac. Equisetum arvense). To niewysoka roślinka, która osiąga wysokość około 40 cm, o charakterystycznym wyglądzie – ma długi, zielony pęd, który otoczony jest rozgałęzionymi, cienkimi, drobnymi listkami. Przypomina nieco pędy sosny. W języku angielskim jego pospolita nazwa to horsetail, a w języku hiszpańskim cola de caballo, co dosłownie można tłumaczyć jako „koński ogon” – rzeczywiście, zebrane w bukiet pędy skrzypu przypominają ogon tego kopytnego zwierzęcia. Polska nazwa rośliny odnosi się zaś do „skrzypiącego” dźwięku jaki wydają zgniecione w dłoniach pędy. Skrzyp polny występuje niemal na całym świecie. Co w nim się znajduje i jak dokładnie działa? Sprawdźmy!

Źródło „pierwiastka życia” i nie tylko…

Jednym z najważniejszych składników skrzypu polnego jest krzem, który występuje tu pod postacią łatwo przyswajalnej krzemionki. Krzem to drugi, zaraz po tlenie, najczęściej występujący na Ziemi pierwiastek, i – podobnie jak tlen – nazywany jest „pierwiastkiem życia”. Krzem jest bardzo ważnym składnikiem mineralnym, który pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry, kości, paznokci i włosów. To nie wszystko. W skrzypie polnym znajduje się też spora ilość białka, alkaloidy, saponiny, flawonoidy, fenole, minerały: wapń, potas, cynk, magnez, fosfor, żelazo oraz witamina C.

Skrzyp polny – właściwości

Ze względu na wysoką zawartość polifenoli, roślina wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne – wspomaga walkę ze szkodliwymi wolnymi rodnikami, które odkładają się w organizmie, przyczyniając się między innymi do szybszego starzenia się komórek. Skrzyp polny – na co jeszcze pomaga? Zawarta w nim krzemionka zapobiega tworzeniu się w układzie moczowym kamieni i miażdżycy – reguluje przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych i utrudnia odkładanie się w nich tłuszczu. Krzemionka ma również zbawienny wpływ na utrzymanie prawidłowej elastyczności skóry, błon śluzowych i tkanki łącznej, a także wzmacnia włosy i paznokcie. Skrzyp polny wykazuje delikatne działanie moczopędne – pomaga usunąć z organizmu toksyny, nie wypłukując jednocześnie cennych składników i soli mineralnych. Właściwość ta sprawia pośrednio, że skrzyp polny jest dobrym sposobem na odchudzanie – lepsza detoksykacja, to sprawniejszy metabolizm, a to z kolei przekłada się na efektywniejszą walkę ze zbędnymi kilogramami.

Jak stosować skrzyp polny?

Najprostszym sposobem na wykorzystanie skrzypu polnego jest sporządzenie naparu z jego wysuszonych pędów. Łyżkę skrzypu można zalać wrzątkiem i zagotować na wolnym ogniu przez około 10-15 minut, a następnie przecedzić. Można też przyrządzić mocniejszy w działaniu wywar – zagotować przez 20 minut skrzyp polny zalany wodą (w proporcji 2 szklanki wody na 2 łyżki suszu) i odstawić na noc. Zarówno napar jak i wywar ze skrzypu polnego nadaje się nie tylko do picia, ale można też stosować zewnętrznie, do przemywania cery lub włosów. Nieco słabsze, ale równie cenne działanie wykazuje skrzyp polny dodany do innych naparów. Szczególnie polecamy yerba mate wzbogacone dodatkiem „końskiego ogona”, jak Colón 90-60-90, Campesino Fitness czy Selecta Moringa. Dodatek skrzypu polnego, w połączeniu z zestawem innych ziół, wzmacnia pozytywne działanie yerba mate na układ pokarmowy i pomaga w walce o szczupłą sylwetkę. Skrzyp polny znajduje też zastosowanie w kulinariach. Gotowane lub surowe pędy rośliny były przysmakiem niektórych indiańskich plemion. Eskimosi, z kolei, zjadali bulwki wytwarzane przez kłącza, które bogate są w skrobię. W Japonii pędy zarodninośne skrzypu wykorzystuje się w potrawach na bazie rybnego rosołu i sosu sojowego lub warzyw z octem, jako składnik sosu albo sałatek. Roślina znajduje też szerokie zastosowanie w kosmetyce. Doskonale sprawdza się jako składnik preparatów do oczyszczania skóry skłonnej do trądziku, zmęczonej lub starzejącej się. Ujędrnia skórę i dodaje jej blasku. Dodawany jest również do płynów do kąpieli, a w szamponach i płukankach stosowany jest jako remedium na zniszczone, wypadające włosy.

Czy skrzyp polny wykazuje skutki uboczne?

Chociaż skrzyp polny wykazuje wiele cennych właściwości i może wpływać pozytywnie na wiele aspektów całego organizmu, a co za tym idzie, zdecydowanie warto wprowadzić go do diety, to niestety, trzeba to robić z dozą ostrożności. Największą wadą skrzypu jest to, że zawiera neopirytiaminę, a dokładniej tiaminazę – to enzym, który w większej ilości rozkłada witaminę B1. Warto więc robić przerwy w stosowaniu skrzypu lub łączyć go z produktami, które obfitują w witaminę B1. Podczas kuracji skrzypem nie powinno się też spożywać alkoholu i cukru, które zwiększają zapotrzebowanie organizmu na witaminę B1. Przeciwwskazaniem do przyjmowania skrzypu jest okres ciąży i karmienia piersią, a także stosowanie niektórych leków, dlatego przed włączeniem go do codziennej diety, warto skonsultować się z lekarzem. Spożycie zbyt dużej ilości skrzypu polnego może objawiać się m.in. rozstrojem żołądka, bólem nerek czy kołataniem serca.

Skrzyp polny to cudowna roślina, znana w tradycyjnym zielarstwie od setek lat, a obecnie niestety mocno niedoceniana. Warto korzystać z jego bogactwa, choć należy zachować przy tym rozwagę i umiar – właśnie dlatego najlepszym sposobem na włączenie skrzypu do diety jest herbata lub yerba mate z niewielkim jego dodatkiem.

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Skrzyp polny, Krzem.
2. A. E. Al-Snafi, The pharmacology of Equisetum arvense - A review, IOSR Journal of Pharmacy, 2017.
3. N. S. Sandhu, S. Kaur, D, Chopra, Equietum arvense: Pharmacology and phytochemistry - a review, Asian Journal of Pharmaceutical and Clinical Research, 2010.
4. K. Przygoński, Z. Zaborowska, E. Wojtowicz. B. Dziarska, Ocena aktywności przeciwutleniającej ziela skrzypu polnego, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2012.
5. M. Ples, Skrzyp - roślina z prze­szło­ści, Biologia w Szkole, 2016.