Nie pij więcej tego syfu!

Wstajesz rano po zarwanej nocce. Prawie do świtu nabijałeś expa w grze albo wkuwałeś do kolokwium. Jak zombie snujesz się po mieszkaniu, szukając wybawienia z tej męczarni. Sięgasz po kolorową puszkę ze słodkim napojem. Szybko odzyskujesz energię, przecierasz oczy i czytasz skład energy drinka, którego właśnie wypiłeś. Z przerażeniem stwierdzasz, że nigdy więcej nie wypijesz tego syfu. Co wypić zamiast energetyka, żeby skutecznie rozbudzić ciało i umysł, a przy tym nie zniszczyć doszczętnie swojego zdrowia?

Spis treści:

1. Pięć łyżeczek cukru, kofeina i kupa chemii
2. Skutki uboczne picia energetyków
3. Zdrowy energetyk? Czy taki istnieje?
4. Co w yerba mate dodaje energii?
5. Dwa sposoby na pobudzenie. Co wybierzesz?

Pięć łyżeczek cukru, kofeina i kupa chemii

Energy drinki są bardzo popularne. Możemy kupić je w niemal każdym sklepie spożywczym. Kuszą smakiem i stosunkową niską ceną. Ich producenci wkładają wiele wysiłku i środków finansowych w reklamę, a kolorowe opakowania po prostu przyciągają wzrok. Poprawiają szybkość reakcji i koncentrację, niwelują uczucie zmęczenia. Kierowane są do pracowników fizycznych i umysłowych - osób, które muszą być w stanie pełnej gotowości fizycznej i psychicznej przez dłuższy czas. Najczęściej korzystają z nich kierowcy, osoby pracujące w nocy, czy też studenci podczas nauki do egzaminów. Coraz częściej promowane są „energetyki dla graczy” - energy drinki kierowane do e-sportowców czy streamerów, którzy spędzają wiele godzin w wirtualnym świecie. Ze względu na dużą powszechność, sięgają po nie nie tylko dorośli, ale też młodzież i dzieci w wieku szkolnym. Według badań 50 % konsumentów napojów energetycznych, to osoby, które nie ukończyły jeszcze 25 lat. Energy drink to szybki zastrzyk energii - łatwo go kupić, pije się szybko i przyjemnie, bo jest smaczny i działa niemal od razu. Pytanie tylko, czy energetyki są zdrowe? Czy sięgając po puszkę energetyka podczas zakupów, przeczytałeś uważnie jego etykietę i zastanowiłeś się, co zamierzasz wypić? Jak picie tego typu napojów wpłynie na Twoje zdrowie?

Czy energetyki są zdrowe?

Sprawdziliśmy etykiety kilku najpopularniejszych energy drinków i ich składy dosłownie nas przeraziły. Głównym składnikiem jest oczywiście kofeina, która odpowiada za działanie pobudzające. Pijąc 250 ml energetyka dostarczamy organizmowi średnio 83 mg kofeiny. Często skład napoju wzbogacony jest o guaranę, która dodatkowo podnosi zawartość kofeiny. Energetyki zwykle zawierają taurynę, która obniża ciśnienie krwi i działa uspokajająco, niwelując stres. W składzie napojów energetycznych często pojawiają się również witaminy z grupy B. Brzmi fajnie? Zobaczmy dalej… Węglowodany, substancje konserwujące, syntetyczne barwniki. Do tego tona cukru. Przeciętna puszka 250 ml napoju energetycznego zawiera 5 łyżeczek cukru. Oprócz czystego cukru, w składzie często znajduje się fruktoza albo syrop glukozowy. W wersjach „light” cukier zastępowany jest zamiennikami, które wcale nie są zdrowsze. Zwykle jest to aspartam lub acesulfam potasowy - związki chemiczne, wokół których narodziły się pewne kontrowersje odnośnie ich szkodliwości dla zdrowia. Wyobraź sobie, że każdego dnia wypijasz 1-3 kubki herbaty posłodzonej pięcioma łyżeczkami cukru. Zdajesz sobie sprawę, jak bardzo wpłynie to na Twój organizm?

Skutki uboczne picia energetyków

Jak już wspomnieliśmy, napój energetyczny to szybki zastrzyk energii. Pijesz i niemal od razu czujesz jego działanie. Równie szybko to działanie mija, więc sięgasz po kolejną puszkę. Szykuje Ci się nocna zmiana, będziesz zakuwać do egzaminu albo zamierzasz grać na konsoli całą noc? Pewnie więc wypijesz 3-4 energetyki, żeby nie zasnąć. Dawka 500 mg kofeiny (około 5-6 puszek o pojemności 250 ml) może spowodować zatrucie, czego skutkiem będą problemy żołądkowe, ból głowy, nadmierna pobudliwość, kołatanie serca, bezsenność, a nawet stany lękowe i halucynacje. Regularne dodawanie sobie „sztucznej energii” skraca czas snu, rozregulowuje działanie organizmu i prowadzi do jego przemęczenia i osłabienia. A przecież energy drinki miały niwelować zmęczenie! Energetyki zawierają sporą ilość kalorii, co w dłuższej perspektywie może przyczynić się do otyłości i cukrzycy. Do otyłości i cukrzycy przyczynia się także cukier zawarty w takich napojach, który dodatkowo źle wpływa na zęby - jest pożywką dla próchnicy. Zawarte w energetykach kwasy źle wpływają na szkliwo zębów. Pomyśl, czy naprawdę chcesz pić przesłodzone, naszpikowane chemią energetyki, kosztem swojego zdrowia?

Zdrowy energetyk? Czy taki istnieje?

Teraz pewnie zapytasz: „Skoro energy drinki to najgorszy syf, to co mam pić zamiast nich?” Czy istnieje coś takiego jak „naturalny energetyk”? Jak najbardziej! Nazywa się yerba mate! To napar z wysuszonych i rozdrobnionych liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego - rośliny, która występuje w Ameryce Południowej, na terenie czterech sąsiadujących ze sobą państw: Brazylii, Argentyny, Paragwaju i Urugwaju. Wieki temu właściwości ostrokrzewu odkryli rdzenni mieszkańcy tych terenów, czyli Indianie Guarani, którzy zauważyli, że żując surowe liście rośliny, mają więcej energii, poprawia się ich koncentracja i w mniejszym stopniu odczuwają głód. Działanie to bardzo pomagało Indianom podczas długich polowań czy wyczerpujących wędrówek. Później rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej z liści ostrokrzewu zaczęli sporządzać napar, który dzisiaj, pod nazwą yerba mate, powolutku zdobywa coraz większą popularność. Prawda, yerba mate jest intensywna i zwykle dość gorzka w smaku. Jeśli jesteś przyzwyczajony do cukru w energy drinkach, to pierwsze łyki yerby mogą wydać się dość nieprzyjemne, ale jest to kwestia przyzwyczajenia. Smak yerby można też poprawić na wiele sposobów, o czym niejednokrotnie pisaliśmy na naszym blogu.

Co w yerba mate dodaje energii?

Ostrokrzew paragwajski to naturalny energetyk, którego głównym składnikiem o stymulującym działaniu jest kofeina. Trudno jest określić dokładną jej zawartość w naparze, bo jest to zależne od wielu czynników: rodzaju yerby, ilości użytego suszu, temperatury wody, czasu parzenia. Przyjmuje się, że litr naparu przeciętnie zawiera około 360 mg kofeiny. W porcji 250 ml jest więc około 90 mg kofeiny - podobnie jak w jednej puszce napoju energetycznego. Oprócz kofeiny, w yerba mate są jeszcze dwie substancje, które działają pobudzająco - teofilina i teobromina. Rozszerzają naczynia krwionośne, co zapobiega nagłym skokom ciśnienia. Yerba mate działa stopniowo i łagodnie, w dodatku jedną porcję suszu można zalewać kilkukrotnie (każda kolejna porcja zawiera nieco mniej kofeiny). Efekt pobudzenia utrzymuje się znacznie dłużej, a gdy przestaje działać, to nie czujesz gwałtownego „zjazdu” energii. Ostrokrzew paragwajski jest też źródłem antyoksydantów, które zwalczają szkodliwe wolne rodniki oraz wielu witamin (z grupy A, B, C i E) i minerałów (zawiera m.in. cynk, krzem, magnez, potas, wapń i fosfor). Oprócz działania pobudzającego, wspiera pracę układu pokarmowego, zwiększa odporność organizmu i oczyszcza go z toksyn, poprawia samopoczucie psychiczne i reguluje ciśnienie krwi. Regularne picie yerba mate może wspomóc odchudzanie, jeśli połączysz to z odpowiednią dietą i ćwiczeniami. A co najważniejsze, całe dobro, jakie dostarcza yerba, jest w pełni naturalne. Nie ma tu ani grama sztuczności!

Dwa sposoby na pobudzenie. Co wybierzesz?

Teraz przemyśl to jeszcze raz. Wyobraź sobie, ile złego w Twoim organizmie wyrządziły energetyki, które piłeś do tej pory. Jeszcze nie jest za późno, żeby to naprawić, wystarczy zmienić swoje nawyki. Boisz się, że yerba będzie za słaba? Co może zdziałać jakieś tam indiańskie ziółko? Uwierz, zdziała wiele. Ale jeśli nadal nie jesteś przekonany do jej mocy, możesz wybrać mocniejszą yerbę z dodatkiem guarany. Czekają Cię długie godziny nauki, albo szukasz naturalnego energetyka dla graczy? Spróbuj wersji Más IQ z żeń-szeniem i ginkgo biloba, które dodatkowo pobudzą Twoje szare komórki. Co wybierasz, sztuczny energy drink z toną cukru i tablicą Mendelejewa w składzie czy yerba mate - w pełni naturalny napój energetyczny? Jaki napój energetyczny jest najzdrowszy? Chyba nie musimy już odpowiadać na to pytanie, bo odpowiedź jest oczywista. Nie kupuj więcej energetyków, wybierz yerba mate i zadbaj o swoje zdrowie!

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Napój energetyzujący, Mate, Caffeine.
2. M. Cichocki, Napoje energetyzujące – współczesne zagrożenie zdrowotne dzieci i młodzieży, Przegląd Lekarski, 2012/69/10.
3. S. M. Seifert i inni, Health Effects of Energy Drinks on Children, Adolescents, and Young Adults, Pediatrics, marzec 2011, Vol. 1247, Issue 3, s. 511-528. Dostęp