W czym pić yerbę?

Yerba mate to nie tylko napój, który dodaje energii do działania, doskonale odżywia organizm, a przy tym zachwyca niepodrabialnym smakiem. Jest w niej ukryta pradawna magia rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej, długa i burzliwa historia oraz fascynująca tradycja. Chcąc w pełni korzystać z tradycji i kultury Indian Guarani, warto pić yerbę tak jak oni – używając do tego odpowiednich narzędzi, czyli matero i bombilli. Okazuje się jednak, że jeśli chodzi o naczynia do yerba mate, ich wybór jest dość szeroki. Jakie naczynko wybrać, aby pić yerbę z przyjemnością? Podpowiadamy!

Spis treści:

1. Mate, matero czy tykwa? Jak nazywamy naczynko do yerba mate?
2. Rodzaje naczyń do yerby – materiał wykonania
• Naczynka z tykwy
• Naczynka z drewna
• Naczynka z ceramiki
• Naczynka z innych materiałów
3. Rodzaje naczyń do yerba mate – kształt
4. Jaka jest najlepsza tykwa do yerba mate?

Mate, matero czy tykwa? Jak nazywamy naczynko do yerba mate?

Tam, skąd pochodzi yerba mate, czyli w Ameryce Południowej, na naczynko do picia naparu z ostrokrzewu mówi się po prostu maté. Określenie to pochodzi od słówka mati, które oznacza „naczynie do picia” w języku keczua. W Polsce przyjęło się określanie naczyń do picia yerba mate słowem matero, co nie do końca jest poprawne, bo tym z kolei słowem Latynosi określają osobę pijącą yerbę. Jest to niekiedy przyczyną kłopotów w komunikacji, ale cóż poradzić – tak już jest. Nasze „polskie” matero czasem stosujemy zamiennie z określeniem tykwa, które także należy wyjaśnić. Według definicji, słowo tykwa dotyczy naczyń do yerby, które wykonane są z wysuszonego i wydrążonego owocu tykwy. W praktyce często nazywa się tak wszystkie yerbowe naczynka, niezależnie od tego, z czego są wykonane.

Rodzaje naczyń do yerba mate – materiał wykonania

Historia yerba mate jest bogata i pełna fascynujących opowieści. Rozpoczęła się wśród rdzennej ludności Ameryki Południowej, gdzie picie yerba mate było integralną częścią kultury i tradycji. Tradycyjnie, yerba mate była spożywana z wykorzystaniem specjalnych naczynek wykonanych z naturalnych materiałów, takich jak owoce tykwy czy drewno. Dziś tradycja łączy się ze współczesnością, a naczynka do yerba mate przybierają różnorodne formy. Możemy spotkać zarówno te wykonane z tradycyjnych materiałów, jak i nowoczesne, designerskie naczynka z metalu, ceramiki czy szkła. To połączenie historii z innowacją tworzy niezwykły kontrast, który przyciąga uwagę zarówno miłośników tradycji, jak i innowacyjnych rozwiązań. Przyjrzyjmy się uważnie, z czego wykonuje się matera, jakie są ich wady i zalety oraz jakie naczynie do yerba mate najlepiej wybrać.

Naturalna tykwa do yerba mate

Wśród wszystkich rodzajów naczynek do yerba mate, te wykonane z naturalnego owocu tykwy są najbardziej tradycyjne. Picie naparu z wysuszonego, wydrążonego owocu, zdobionego z zewnątrz ręcznie wykonanym wzorem, zdecydowanie ma swój klimat. Warto pamiętać, że tykwa jest materiałem organicznym, dlatego wymaga odpowiedniego przygotowania przed pierwszym użyciem i dbania podczas codziennego użytku. Zakup tradycyjnej tykwy zwykle wiąże się także z dość sporym wydatkiem (choć można znaleźć również tańsze egzemplarze), ale warto wydać parę groszy więcej i poświęcić więcej czasu na dbanie o naczynko, które odwdzięczy się wyjątkową przyjemnością z picia yerba mate!

Wady i zalety naczynek wykonanych z owocu tykwy:

• ✅ naturalna tykwa jest lekka, a przy tym wytrzymała i odporna na stłuczenia,
• ✅ jest ekologiczna i nie zaśmieca środowiska,
• ✅ naczynka z tykwy nie pochodzą z masowej produkcji – każde jest unikalne i jedyne w swoim rodzaju,
• ➖ tykwa to organiczny materiał, który pod wpływem ciepłej wody „oddaje” swój smak i aromat naparowi – dla jednych może być to zaletą, dla innych wadą,
• ❌ przed pierwszym użyciem tykwę należy odpowiednio przygotować, co jest dość czasochłonne (o curado naczynek do yerba mate pisaliśmy tutaj),
• ❌ zdecydowanie nie jest to dobre naczynko dla leniwych, którzy zapominają o resztkach yerby i zostawiają je na kilka godzin (a nawet dni 🙄) – pod wpływem wilgoci może powstać pleśń, która niszczy strukturę tykwy,
• ❌ wilgoć może spowodować także, że naczynko z tykwy będzie pękać, przez co nie będzie nadawało się do użytku;
• ❌ naczynka z tykwy są zwykle dość drogie.

Naczynka wykonane z drewna

Drewniane naczynka powstają z palo santo, rzadziej z algarrobo, lapacho lub innych gatunków drzew, których drewno cechuje się wysoką zawartością olejków eterycznych, co sprawia, że wykonane z nich przedmioty wydzielają niesamowicie przyjemny aromat. Picie yerba mate z drewnianego naczynka to coś więcej – jest w tym pewna magia, poczucie połączenia z duchem natury i tradycją Indian. Nic dziwnego, że właśnie po tego typu matera najczęściej sięgają zaawansowani mateiści. Podobnie jak naczynka z naturalnej tykwy, drewniane egzemplarze wykonywane i zdobione są ręcznie. Dostępne są w różnych kształtach i rozmiarach, a często dodatkowo wyposaża się je w metalowe okucie, które wzmacnia ich konstrukcję.

Wady i zalety naczynek wykonanych z drewna:

• ✅ palo santo (lub naczynko wykonane z innego rodzaju drewna) ma swoją magię. Wpływa na smak i aromat naparu, nadając mu głębi,
• ✅ jest wytrzymałe i dość odporne na uszkodzenia, pod warunkiem, że odpowiednio się o nie dba,
• ✅ podobnie jak naturalne tykwy, matera z palo santo są dziełem ludzkich rąk – każdy egzemplarz jest jedyny w swoim rodzaju,
• ➖ matera palo santo są dość drogie, ale z wysoką ceną wiąże się wysoka jakość wykonania,
• ❌ podobnie jak tykwa, palo santo wymaga odpowiedniego przygotowania, co jest żmudne i czasochłonne, a także trzeba o nie odpowiednio dbać w codziennym użytku,
• ❌ o naczynku z palo santo nie należy zapominać – pozostawione w nim resztki yerby zgniją, a pleśń może przeniknąć do drewna i je zniszczyć.

Tykwy ceramiczne

Ceramiczne tykwy do yerby to najbardziej praktyczna opcja ze wszystkich. Poza kształtem nie różnią się od zwykłych kubków, w których pije się kawę czy herbatę. Na rynku dostępnych jest wiele wzorów i kolorów – można znaleźć zarówno tykwy tanie, produkowane masowo, jak i droższe, rzemieślnicze egzemplarze, wykonane przez artystów z renomowanych pracowni (np. dostępne w naszym sklepie naczynka z Bolesławca czy ceramikę z serii Cráter™).

Wady i zalety naczynek ceramicznych:

• ✅ to dobra opcja dla leniwych – nie wymagają specjalnego przygotowania, a większość egzemplarzy nadaje się do mycia w zmywarce. Również zapominalscy nie muszą się martwić – pozostawione resztki fusów nie wpłyną na strukturę matero i nie zniszczą go,
• ✅ wybierane są ze względu na cenę i szeroką dostępność – są tanie i można kupić je praktycznie w każdym sklepie z yerba mate i akcesoriami, w dodatku dostępny jest szeroki wybór wzorów i kolorów,
• ➖ w odróżnieniu od naturalnej tykwy czy palo santo, ceramiczne matera nie „oddają” smaku ani zapachu – dla jednych będzie to zaletą, dla innych wadą,
• ❌ ceramiczne matera, choć wyglądem imitują naturalne tykwy, brakuje im tego wyjątkowego klimatu,
• ❌ generalnie są wytrzymałe i nie pękają pod wpływem wysokiej temperatury wody, ale w odróżnieniu od tykwy czy palo santo, upadek ceramicznego matero na podłogę prawie zawsze kończy się jego rozbiciem.

Matera wykonane z innych materiałów

Na rynku dostępnych jest także wiele innych naczynek do yerba mate, które cieszą się nieco mniejszą popularnością, ale warto o nich wspomnieć. Wygodne i praktyczne w użyciu są matera wykonane ze stali nierdzewnej – zazwyczaj wyposażone w podwójne ścianki, których zadaniem jest izolowanie temperatury. Takie termiczne naczynka nie tylko dobrze zachowują temperaturę napoju znajdującego się wewnątrz, ale także chronią dłonie przed poparzeniem. Ciekawym zjawiskiem są „glassanta”, czyli naczynka wykonane ze szkła. Za sprawą przezroczystych ścianek można podejrzeć i podziwiać proces parzenia się yerba mate. Niekiedy można spotkać także matera wykonane z silikonu lub z plastiku – czy są dobrym wyborem? To już pozostawiamy indywidualnej kwestii, ale warto wspomnieć o nich, jako o ciekawostce. W Paragwaju można także spotkać oryginalne, tradycyjne naczynka – specjalne guampy, wykonane z bawolego rogu lub kopyta. Mają charakterystyczny kształt i służą do picia lodowatego tereré.

Rodzaje naczyń do yerba mate – kształt

Oprócz tego, że matera do yerba mate wykonuje się z różnych materiałów, można spotkać je także w różnych kształtach, a w każdym z nich yerbę pije się nieco inaczej. Jakie są kształty tykw do yerby? Zobaczmy!

Jaka jest najlepsza tykwa do yerby?

W wiadomościach, jakie od Was dostajemy, często powtarza się pytanie: „jakie matero wybrać?” Nawiązując do słów pewnego słynnego „filozofa”, odpowiadamy, że naszym zdaniem, to nie ma tak, że jedne naczynka są lepsze, a inne gorsze. Każdy ma swoje własne preferencje – jedni zwracają uwagę na cenę, inni na wygodę użytkowania, a jeszcze innym zależy na tym, aby ich naczynko było wyjątkowe. Najlepszym matero do yerba mate jest więc takie, które jest dla Was najwygodniejsze!

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Yerba mate, Mate.