Darmowa dostawa od 60,00 zł
2022-07-20

Yerba i kawa na jednej stały półce…

Yerba mate, a kawa.

Yerba radosna i wyluzowana. Kawa, też smaczna i też pobudzała. „Co wybrać, kolego?”, zapytała mnie Pani. Wybrałem mate, cud od Guarani… Kawa już od dawna dominuje na polskim rynku. Najczęściej wybiera się pomiędzy nią a herbatą, jednak na rynku rozgościł się nowy „gracz”. Coraz więcej przemawia na korzyść yerba mate, szczególnie w porównaniu do kawy.

Spis treści:

  1. Yerba mate vs kawa. Podstawowe informacje
  2. Yerba czy kawa? Właściwości pobudzających naparów
  3. Yerba mate a kawa - zawartość witamin i minerałów
  4. Przygotowanie yerby i kawy
  5. Który napój smakuje lepiej? Yerba mate kontra kawa
  6. Yerba a kawa. Statystyki
  7. Yerba mate zamiast kawy? Co jest lepsze?

Yerba mate vs kawa. Podstawowe informacje

Rozważania na temat wyższości yerba mate nad kawą lub odwrotnie - kawy nad yerba mate trzeba zacząć od podstaw. Kawa powstaje z wypalonych ziaren kawowca (łac. Coffea) - rośliny, której właściwości odkryto pierwotnie około 3000 lat temu w Etiopii. Początkowo starożytna ludność tego afrykańskiego państwa wykorzystywała owoce kawowca - spożywali je z dodatkiem masła i soli. W XIII lub XIV wieku owoce kawowca trafiły do Jemenu za sprawą arabskich kupców. Tam też prawdopodobnie po raz pierwszy odkryto metodę prażenia ziaren i przygotowywania z nich naparu. Yerba mate pod wieloma względami różni się od kawy. Powstaje z wysuszonych i rozdrobnionych liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego (łac. Ilex paraguariensis), który dorasta na pograniczu czterech państw w Ameryce Południowej: Paragwaju, Brazylii, Argentyny i Urugwaju. Pierwszymi „odkrywcami” yerba mate byli Indianie Guarani, którzy z początku żuli surowe, świeżo zebrane liście ostrokrzewu. Zauważyli, że to dodaje im energii, zwiększa koncentrację i zmniejsza uczucie głodu. Później z wysuszonych liści ostrokrzewu zaczęli sporządzać napar, który dzisiaj znany nam jest pod nazwą yerba mate. Oba napary mają wspólny mianownik - silnie pobudzające właściwości. Który z nich jest lepszy - yerba mate czy kawa?

Yerba czy kawa? Właściwości i działanie pobudzających naparów

Powód, dla którego obydwa napoje zyskały popularność (choć yerba mate znacznie mniejszą), to właściwości pobudzające. Mimo, że jest to ich wspólny mianownik, to pod tym względem działają zupełnie inaczej. Kojarzysz ten stan, gdy po długim pobudzeniu „dużą czarną” przychodzi moment tzw. zejścia? Robi się słabo, najchętniej położyłbyś się spać i nie wstawał z łóżka przez pół dnia, ale i tak nie możesz zasnąć? Pomaga wtedy albo kolejna kawa, albo cokolwiek innego, co utrzyma pobudzenie. Kawa zaczyna działać niemal natychmiast. Największe stężenie substancji pobudzających we krwi przypada na około 20-30 minut od momentu spożycia. Stężenie to równie szybko maleje. Okres półtrwania substancji pobudzającej w organizmie człowieka wynosi około 3 (maksymalnie 5-6) godzin, a po tym czasie jej zawartość zmniejsza się o nawet połowę. A kojarzysz ten stan, gdy po wypiciu mate pobudzenie jest stabilne i długotrwałe, nie odczuwasz nagłej utraty energii? Yerba mate wraz z kopem energetycznym uwalnia substancje relaksujące (teofilina, teobromina), które rozszerzają naczynia krwionośne, obniżając jednocześnie ciśnienie krwi. Działają też stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. Yerba mate pomaga regulować różne funkcje organizmu, dlatego reakcja na susz jest znacznie naturalniejsza niż w przypadku kawy. Szczególnie przy spożyciu zbyt dużych ilości napojów, mocne pobudzenie po mate po prostu z czasem minie. W przypadku kawy mija w mniej miłych okolicznościach. Oprócz właściwości pobudzających, warto wspomnieć też o działaniu antyoksydacyjnym, które wykazują obydwa napoje. W tym wypadku trudno stwierdzić, który z napojów wygrywa, ponieważ yerba mate i kawa wciąż badane są pod tym kątem.

Yerba mate a kawa - zawartość witamin i minerałów

Oba napoje zawierają mnóstwo substancji odżywczych, minerałów i przeciwutleniaczy. Zarówno kawa, jak i mate zawierają ryboflawinę, kwas pantotenowy i potas, witaminy z grupy B, które wpływają na poprawę samopoczucia i lepszą koncentrację, cynk oraz witaminę C, która poprawia odporność organizmu. Yerba mate dodatkowo zawiera witaminę E, która również wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Obydwa napoje zawierają magnez, ale kawa jednocześnie wypłukuje go z organizmu. Skutkiem ubocznym przyjmowania dużej ilości kawy może być więc niedobór magnezu. Drganie powiek, skurcze mięśni, kołatanie serca, problemy ze skupieniem mimo pobudzenia? Może warto raz na jakiś czas spróbować yerba mate, która nie wypłukuje magnezu, ale dostarcza go do organizmu? Mimo dużej liczby dobroczynnych substancji oba napoje działają inaczej. Mate nie ma zbyt wielu negatywnych skutków ubocznych. W przypadku kawy przeważnie są one częstsze i występują w większym natężeniu.

Przygotowanie yerby i kawy

Kawa jest napojem bardziej praktycznym. Zdecydowanie łatwiej i szybciej tradycyjnie przyrządza się „małą czarną” niż nastawia yerba mate. Zabawa z ostudzaniem wody, odpowiednią konserwacją matero (tykw i „palo santo”), usuwaniem najdrobniejszych pyłów i okresowe czyszczenie bombilli, czekanie na „łyk św. Tomasza” (nasiąkanie suszu wodą) – to wszystko tworzy rytuał przygotowania mate. Jednak w warunkach „polowych” łatwiej jest po prostu nasypać kawę i zalać ją gorącą wodą. Teoretycznie to samo można zrobić z yerbą. Jak jednak wiadomo, kawosze i tak mogą szybciej i łatwiej delektować się smakiem ulubionego napoju.

Który napój smakuje lepiej? Yerba mate kontra kawa

No właśnie! A co ze smakiem? Niech każdy rozsądzi to sam. To jest kwestia jak najbardziej subiektywna. Jestem święcie przekonany, że zrażenie smakiem yerby u niektórych początkujących wynika ze złego wyboru suszu. Podobnie jest z kawą – nie każdemu smakuje. Czy ktoś, kto narzeka na gorzki smak yerba mate, spróbował gorzkiej, czarnej kawy bez żadnego dodatku? Wcale nie jest smaczna… Są osoby, które nie potrafią wyobrazić sobie bez niej dnia, inni nie znoszą jej smaku i zapachu. Nie wierzę w słowa „nie smakuje mi yerba, nie smakuje mi kawa…”. W czasach wielkiego wyboru gatunków, rodzajów, sposobów przygotowania każdy może znaleźć coś dla siebie. Wystarczy chcieć i być otwartym na propozycje. Owszem, jeśli ktoś jest przyzwyczajony do picia słodzonej trzema czy czterema łyżeczkami cukru kawy, z dodatkiem mleka w proporcji 50:50, to trudno będzie mu się przestawić na smak gorzkawej, nieco trawiastej yerba mate. Tu pewnie wielu zaskoczę - yerbę też można posłodzić! Yerba mate z owocowymi i ziołowymi dodatkami, osłodzona miodem czy cukrem brązowym smakuje podobnie do osłodzonej ziołowej herbaty. W ten sposób można oswoić się z jej smakiem i łagodnie przejść do picia yerby bez dodatków. A z mate czasami jest jak z muzyką jazzową - trzeba się do niej przyzwyczaić i w nią „wejść”, by ją polubić.

Yerba a kawa. Statystyki

Przed ostatecznym rozstrzygnięciem warto jeszcze wspomnieć o statystykach, w których oba napoje wypadają bardzo nierówno. Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów na świecie. Nie ma chyba osoby, która choć raz nie spróbowała jej smaku. Zdecydowana większość ludzi ma puszkę kawy w kuchennej szafce - nawet jeśli nie piją jej regularnie. Rynek kawy jest ogromny. Według danych statystycznych w 2020 r. wyprodukowano 10,5 miliarda kilogramów kawy. Najwięcej produkuje się jej w Ameryce Południowej i tam zdecydowanie wygrywa Brazylia. Kawę produkuje się też w Azji, Ameryce Środkowej i Afryce. Produkcja yerba mate wypada na tle produkcji kawy znacznie słabiej, co spowodowane jest przede wszystkim ograniczeniem w występowaniu ostrokrzewu paragwajskiego, z którego powstaje - roślina ta dorasta wyłącznie w Ameryce Południowej, na pograniczu Paragwaju, Argentyny, Brazylii i Urugwaju. W 2021 r. w Ameryce Południowej wyprodukowano „zaledwie” 283 milionów kilogramów yerba mate. Pod względem popularności kawa wygrywa zdecydowanie, ale czy faktycznie jest lepsza?

Yerba mate zamiast kawy? Co jest lepsze?

Który napój wygrywa w rankingu yerba mate vs kawa? Co jest lepsze - yerba mate a kawa? Nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć tego sporu i odpowiedzieć na pytanie, które nurtuje wielu z was. Przyczyną jest przede wszystkim fakt, że - jak to się mówi, o gustach się nie dyskutuje. Jeśli ktoś jest przyzwyczajony do picia kawy, do jej smaku i aromatu, ciężko będzie namówić go do zmiany, nawet wymieniając szereg korzyści płynących z picia yerba mate. Tak zapaleni kawosze, jak i zwolennicy zielonego napoju z Ameryki Południowej będą twierdzić, że ich napój jest najlepszy i trudno będzie przekonać ich do zmiany swojego stanowiska. Tak naprawdę każdy z nich będzie miał rację. Ja wybrałem mate i nie zamieniłbym jej na kawę. A najlepszy wybór to wybór swobodny. Dlatego wstrzymuję się od jednoznacznych osądów i jak zawsze decyzję pozostawiam wam. Choć zawsze w pewnym stopniu będę kusił. W dobie chemicznych, niszczących organizm „energetyków” powrót do natury w formie czy to mate, czy to kawy jest krokiem w dobrym kierunku.


Źródła informacji:

  1. W. H. Ukers, All About Coffee, 1922.
  2. J. Hoffmann, The World Atlas of Coffee: From beans to brewing - coffees explored, explained and enjoyed, 2018.
  3. R. Włosiak, M. Rudny, E. Skrobek, E. Worobiej, B. Drużyńska, Charakterystyka aromatu i właściwości przeciwutleniających wybranych naparów, używek i ziół, w: Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 3 (52), s. 109-118.
  4. C.I. Heck, E.G. de Mejia, Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): a comprehensive review on chemistry, health implications, and technological considerations, w: J Food Sci, 2007, listopad 72 (9).
  5. International Coffee Organization.
  6. Instituto Nacional de la Yerba Mate.
  7. Statista.com.
  8. Wikipedia.org:

Autor:
Piotrek (MATE-NERD)

Piotrek to prawdziwy ekspert od yerba mate. Wie dosłownie wszystko na temat ostrokrzewu paragwajskiego – od nasionka po susz, który trafia do jego matero. Analizuje skład, pochodzenie i metody parzenia z pasją, która mogłaby zaimponować nawet samemu Albertowi Einsteinowi. Uwielbia kuchenne eksperymenty z yerbą w roli głównej, które nie zawsze kończą się najlepiej… ale udanymi kombinacjami chętnie dzieli się na blogu.

Polecane

Verde Mate Green Rosa 0,5kg

Verde Mate Green Rosa 0,5kg

32,99 zł brutto/1szt.(65,98 zł / kg brutto)
Verde Mate Green Naranja Tropico 50g

Verde Mate Green Naranja Tropico 50g

5,99 zł brutto/1szt.(119,80 zł / kg brutto)
Mary Rose - Kawa ziarnista Brazil Mogiana premium 1 kg

Mary Rose - Kawa ziarnista Brazil Mogiana premium 1 kg

62,99 zł brutto/1szt.(62,99 zł / kg brutto)
Mary Rose - Kawa ziarnista Costa Rica San Rafael speciality 400 g

Mary Rose - Kawa ziarnista Costa Rica San Rafael speciality 400 g

44,90 zł brutto/1szt.(112,25 zł / kg brutto)
pixel